Tijdens een strandvakantie met zijn familie ontdekte Felix een muziekinstrument dat zijn leven veranderde.
“Tijdens een vakantie in Fiji trok een simpele ukelele de aandacht van Felix en inspireerde hem gitaar te gaan leren spelen”, zegt Jo, de moeder van Felix. “Zijn vader pakte tijdens die reis vaak de ukelele erbij om voor iedereen te spelen. Hij had er lol in en Felix zag hoe leuk het was om een paar akkoorden te kunnen spelen.”
Dat was drie jaar geleden en het was het begin van een passie voor muziek voor Felix, die nu 10 jaar is. Hij speelt de elektrische en akoestische gitaar, schrijft zijn eigen nummers en speelt graag en regelmatig met zijn vader.
Maar muziek speelt misschien nog wel een andere, grotere rol in het leven van Felix.
Onderzoek toont aan dat kinderen met cochleaire implantaten mogelijk profiteren van muzikale activiteiten voor de ontwikkeling van hun spraakwaarneming en gehoor¹.
Het onderzoek noemt veel verschillende, bevorderlijke activiteiten waaronder zingen, dansen en het spelen van muziekinstrumenten.
Jo twijfelt er niet aan dat muzikale activiteiten Felix, die bilaterale Cochlear™ Nucleus® 7-geluidsprocessors heeft, hebben geholpen bij het ontwikkelen van zijn taalvaardigheid.
“Volgens mij heeft het hem op een leuke en praktische manier geleerd om te gaan met en zich te focussen op zijn gehoor. Hij heeft geleerd zich te focussen om de melodie in een muziekstuk of teksten in een lied te horen”, zegt ze.
Volgens het onderzoek verbeteren muzikale activiteiten het vermogen om te genieten van toon en ritme, wat belangrijke eerste stappen zijn in het begrijpen en ontwikkelen van gesproken taal¹.
De auteurs van een artikel gepubliceerd in het internationaal erkende tijdschrift Hearing Research vonden de resultaten zo overtuigend dat ze concludeerden dat “het huidige bewijs genoeg lijkt te zijn om spraaktherapeuten, muziektherapeuten, muziekdocenten, ouders, en kinderen en jongvolwassenen met gehoorbeperkingen en/of cochleaire implantaten aan te moedigen muziek te gebruiken om de spreek- en taalvaardigheid te verbeteren.”¹
Hier volgen een aantal tips van de onderzoekers om mee te beginnen:
1. Begin zo vroeg mogelijk
Kinderen kunnen zelfs vóór de plaatsing van hun cochleaire implantaat profiteren van muzikale activiteiten. Hoe vroeger, hoe beter, gezien de hersenen zich het best aanpassen voordat ze vier jaar oud zijn.
“We hadden altijd muziek om ons heen. Zelfs voordat Felix zijn implantaten kreeg en we erachter kwamen dat hij niet kon horen, lieten we hem kennismaken met muzikale trillingen”, zegt Jo. “Ik zong slaapliedjes met hem op mijn borst of legde hem op de piano terwijl we speelden.”
2. Dans en beweeg op het ritme en de toonhoogte van de muziek
Het onderzoek toont aan dat dansen op muziek kinderen met cochleaire implantaten helpt teksten te leren en hun spraakwaarneming te verbeteren. Druk de stijl van de muziek uit met uw lichaamsbewegingen (snel of langzaam, vrolijk of verdrietig) om uw kind te helpen het ritme en de maat van de muziek te leren. Volg met uw handen of lichaamsbewegingen de toonhoogte, om de toonwaarneming te verbeteren. Dit is belangrijk voor het leren van taal.
3. Gebruik uw eigen zangstem als hoofdinstrument
De auteurs van Hearing Research zeggen dat dit kan helpen bij het verbeteren van spraakwaarneming en taalvaardigheid.
4. Gebruik verschillende muziekinstrumenten
Volgens het artikel in Hearing Research is een instrument bespelen mogelijk nog effectiever dan er alleen naar luisteren. Laat uw kind dus verschillende muziekinstrumenten proberen.
“We hadden toen Felix nog heel klein was een doos met percussiespeelgoed. We kochten kleine violen waar we niet zo voorzichtig mee hoefden te doen, en fluiten, triangels en xylofoons”, zegt Jo.
5. Zing en speel herhaaldelijk dezelfde liedjes
Herhaling helpt ons te herinneren hoe geluiden klinken en hoe woorden moeten klinken. Naarmate u meer herhaalt, maken de hersenen het geluid steeds preciezer. Door dezelfde liedjes te zingen, helpt u uw kind de melodie en betekenis van de woorden te begrijpen.
6. Om de beurt
Gebruik liedjes waarbij u van beurt wisselt. Geef uw kind de kans om het liedje af te maken als u stopt met zingen. Of zing een kort stukje van een liedje en laat uw kind het herhalen. Zo kan uw kind luisteren, spraakgeluiden maken en uw spraak vergelijken met die van zichzelf.
7. Laat het hele gezin meedoen
Wanneer iedereen meedoet, vult u uw huis met muziek, met veel herhaling en kansen om te luisteren en muziek te maken.
Jo zegt dat dit ook de band tussen Felix en zijn vader kan versterken. “Het is een prachtige manier om met elkaar bezig te zijn. Ze oefenen bijna elke dag samen. Pap kan met hem gitaar spelen en hij zingt ook, waardoor Felix ziet dat het oké is om uit je comfortzone te stappen.”
8. Een leven vol muziek
“Als je een kind met gehoorbeperking hebt, ben je 24/7 met spraaktherapie bezig. Het kan dan lastig zijn om muziek erbij te betrekken, want je wilt niet dat achtergrondmuziek het voor je kind moeilijk maakt om zich op je stem te concentreren.
We letten er bewust op dat we muziek luisteren in de vorm van spel. We dansen samen, slaan op pannen of spelen muziek af terwijl we op de grond ontspannen”, zegt Jo.
Ze raadt aan simpel te beginnen: “We gebruikten baby-cd’s waarop maar één instrument een simpele, uitbundige melodie speelde. We probeerden slaapliedjes op andere muziek, stapten over op ABBA en de Beatles en toen wat jaren-80 rockmuziek.”
___
Verwijzing:
1. Torppa R, Huotilainen M. Why and how music can be used to rehabilitate and develop speech and language skills in hearing-impaired children. Hearing Research 2019; 380: 108-122.
