Podczas rodzinnych wakacji na Południowym Pacyfiku Feliks natrafił na instrument muzyczny, który odmienił jego życie.
„Wystarczyło zwykłe ukulele podczas wakacji na Fidżi, aby zainspirować Feliksa do gry na gitarze”, wyjaśnia Jo, mama Feliksa. „Jego tata ciągle brał ze sobą ukulele i grał każdemu na wycieczce. Sprawiało mu to ogromną radość, a Feliks po prostu uznał, że wystarczy poznać kilka akordów, aby bawić się równie dobrze”.
Od tego czasu minęły trzy lata, a to wydarzenie stało się początkiem pasji do muzyki dla Feliksa, który dziś ma 10 lat. Gra na gitarze elektrycznej i akustycznej, pisze własne utwory i uwielbia regularnie grać ze swoim tatą.
Jednak muzyka może odgrywać w życiu Feliksa znacznie bardziej doniosłą rolę.
Badania wskazują, że istnieje prawdopodobieństwo, że dzieci z implantami ślimakowymi czerpią korzyści z wydarzeń muzycznych w zakresie percepcji mowy i słyszenia¹.
W toku badań wskazano wiele różnych aktywności, które mogą mieć korzystny wpływ, w tym śpiew, taniec i gra na instrumentach muzycznych.
Jo nie ma najmniejszych wątpliwości, że aktywność muzyczna pomaga Feliksowi, który korzysta z obustronnie zaimplantowanych procesorów dźwięku Cochlear™ Nucleus® 7, w rozwijaniu umiejętności językowych.
„Mam wrażenie, że dzięki temu rozwinął umiejętność dopasowania się i skupienia umiejętności słuchowych w sposób zapewniający mu rozrywkę i zwiększający jego zaangażowanie. Nauczył się, jak koncentrować się na słyszeniu melodii w utworze muzycznym lub jak wychwytywać tekst utworu” przekonuje.
Badania potwierdzają, że zajęcia muzyczne poprawiają umiejętność słyszenia tonów i rytmu, która stanowi istotny wczesny krok w rozumieniu i rozwoju języka mówionego¹.
Autorzy artykułu opublikowanego w uznanym, międzynarodowym czasopiśmie Hearing Research uznali, że wyniki są niesamowite. Doszli do wniosku, że „dostępne materiały wydają się wystarczające, aby przekonać terapeutów, terapeutów muzycznych, nauczycieli muzyki, rodziców, a także dzieci i dorosłych cierpiących na ubytek słuchu i/lub korzystających z implantów ślimakowych do rozpoczęcia używania muzyki do wzmacniania umiejętności mowy i językowych”¹.
Oto kilka porad dla osób prowadzących badania, które stanowią ważny punkt wyjścia:
1. Zacznij jak najszybciej
Dzieci mają szansę na rozwój dzięki uczestniczeniu w aktywnościach muzycznych nawet przed wszczepieniem implantu ślimakowego — im szybciej, tym lepiej, ponieważ mózg ma największe zdolności adaptacyjne przed czwartym rokiem życia.
„Muzyka od zawsze jest elementem naszego otoczenia. Nawet zanim Feliks zaczął korzystać z implantów i mimo że nie słyszał, dbaliśmy o to, aby jego otoczenie było wypełnione wibracjami muzycznymi”, tłumaczy Jo. „Kładłam go na piersi i śpiewałam mu kołysanki lub układałam go na pianinie podczas gry”.
2. Warto tańczyć i ruszać się w rytm muzyki i tonów
Badania dowodzą, że tańczenie w rytm muzyki pomaga dzieciom używającym implantów ślimakowych w nauce słów i poprawie percepcji mowy. Niech ruchy Twojego ciała odzwierciedlają styl muzyki (szybkiej lub powolnej, wesołej lub smutnej), aby pomóc dziecku nauczyć się rytmu i taktu muzyki. Używaj rąk lub ruchów całego ciała, aby pokazać dziecku zmiany tonu, aby poprawić jego percepcję. To ważne dla nauki języka.
3. Twój własny śpiew powinien być głównym instrumentem
Autorzy publikujący w Hearing Research są zdania, że może to pomóc poprawić percepcję mowy i umiejętności językowe.
4. Używaj różnych instrumentów muzycznych
Jak sugeruje artykuł w Hearing Review, gra na instrumencie może być bardziej skuteczna, niż samo słuchanie, dlatego warto pozwalać dzieciom na próbowanie gry na różnych instrumentach muzycznych.
„Kiedy Feliks był jeszcze malutki, mieliśmy skrzynkę z zabawkami imitującymi perkusję. Kupiliśmy również małe skrzypce o niskiej wartości, flety proste, trójkąty i ksylofony”, wyjaśnia Jo.
5. Śpiewaj i odtwarzaj te same utwory muzyczne raz za razem
Powtarzalność pomaga w zapamiętywaniu dźwięków oraz tego, jak dane słowa powinny brzmieć. Dzięki powtarzani mózg zwiększa precyzję brzmienia dźwięku. Śpiewanie tych samych piosenek pomaga w wychwytywaniu linii melodycznej i znaczenia słów.
6. Śpiewaj na zmianę z dzieckiem
Korzystaj z piosenek, które pozwalają na śpiewanie na zmianę z dzieckiem. Daj dziecku szansę dokończyć piosenkę, kiedy Ty przerwiesz śpiewanie lub zaśpiewaj krótki fragment utworu i poproś dziecko, aby go powtórzyło. Dzięki temu dziecko ma szansę słuchać, odtwarzać dźwięk mowy i porównać Twoją mowę ze swoją.
7. Zadbaj o zaangażowanie członków rodziny
Angażowanie wszystkich członków rodziny pozwala wypełnić dom muzyką, która daje okazje do powtarzania i możliwości słuchania oraz tworzenia muzyki.
Jak twierdzi Jo, to wspaniała okazja do zacieśnienia więzi dla Feliksa i jego taty. „To wspaniały sposób budowania relacji. Większość dni razem ćwiczą grę. Tata gra z nim na gitarze i śpiewa, pokazując Feliksowi, że nie ma niczego złego w wychodzeniu ze swojej strefy komfortu”.
8. Staraj się wypełnić życie muzyką
„Mając na uwadze, że terapia mowy u dziecka z ubytkiem słuchu trwa nieustannie przez całą dobę, wykorzystywanie w niej muzyki może być trudne, ponieważ lepiej, aby muzyka w tle nie utrudniała dziecku koncentrowania się na bardzo ważnej mowie.
Bardzo ważnym punktem było dla nas słuchanie muzyki przy jednoczesnym włączaniu jej w proces zabawy. Tańczyliśmy razem, waliliśmy w gary lub włączaliśmy muzykę, gdy relaksowaliśmy się na podłodze”, wyjaśnia Jo.
Sugeruje, aby zacząć od czegoś prostego: „Wykorzystywaliśmy płyty CD dla dzieci, na których znajdywały się liryczne utwory o prostej melodii, które odgrywano na jednym instrumencie. Zaczęliśmy od rymowanek dla niemowląt w rytm różnych utworów muzycznych, następnie przeszliśmy do kawałków zespołów ABBA i Beatles, a później do rocka lat 80.”.
___
Bibliografia:
1. Torppa R, Huotilainen M. Why and how music can be used to rehabilitate and develop speech and language skills in hearing-impaired children. Hearing Research 2019; 380: 108–122.
