İşitme kaybı bulunan çocuklar, cihazla her zamankinden daha erken bir yaşta işitmeye başlıyor. Üstelik sahip oldukları işitme cihazları, her zamankinden daha iyi. Peki o halde dinlemeyi ve konuşmayı öğrenmek neden hala zor? Bu makalede, Cochlear Tüketici Eğitim Yöneticisi Clare Sheridan, çocukları implante edilebilir bir işitme cihazı yardımıyla işiten ebeveynler için konuşmanın gücünü açıklıyor.
İşitme implantları olağanüstü bir teknoloji ancak her şeyin yanıtı değil. Bu implantlar yalnızca, çocuğunuzun bilişsel gelişimleri için ihtiyaçları olan temel dil ortamına erişim sağlamanın bir yolu.
Koklear implant cerrahı ve yazar Dr. Dana Suskind bu durumu, “Ebeveyn konuşmasının mucizevi gücü, çocuk ister işiterek doğsun isterse koklear implant yardımıyla işitsin aynıdır. Bu dil ortamı olmadan işitme kabiliyeti, harcanan bir yetenektir.” şeklinde özetliyor.
Ebeveyn – çocuk sohbetlerinin değerini anlamak, başarının anahtarıdır çünkü gerçekçi beklentilere sahip olanlar, rehabilitasyona aktif bir yaklaşımla, tam aile desteğiyle yaklaşmaya motive olur. Başarı, günden güne gösterilen ufak çabalarla sağlanır.
İşitme sistemi, doğumdan önce anne karnında işlev görmeye başlar. Bebek doğduğunda, zaten bir dizi işitsel deneyim sahibi olmuştur. Hayatının ilk günleri, haftaları veya aylarında, çok büyük bir konuşma ve dil gelişimi sağlanır. Bu nedenle, yenidoğan taraması ve erken müdahaleyle bile, kronolojik yaş ve işitme yaşı arasında bir boşluk vardır.
Bu boşluğu kapatmaya yönelik, gelişimi etkileyen bazı faktörler kontrol dışı olsa da, bazılarına etki edilebilir. Örneğin, işitme cihazının ne kadar kullanıldığı, çocukla ne kadar konuşulduğu ve dinleme koşullarının kalitesi.
Fazlası iyidir
Araştırmaya göre, dinleme ve konuşma dilinin gelişimi, ilk beş yıl içinde 20.000 saat interaktif dinleme gerektirmektedir. Çocuklar ve bebekler çok uyuduklarından bu durum, işitme teknolojisi kullanması gereken bir çocuk için, teknolojinin günün her saatinde açık olması ve bol bol ebeveyn-çocuk sohbeti anlamına gelir.
Bir çocuğun her gün duyduğu yetişkin sözcüklerinin sayısı ile çocuğun kendini sesli ifade etme sayısı arasında doğrudan bir ilişki vardır ve araştırma, herhangi bir sözcük “doygunluğundan” bahsetmemektedir. Diğer bir ifadeyle, bir çocuk sohbet içinde ne kadar çok sözcük duyarsa, kendini o kadar çok sesli ifade eder.
Bu nedenle ebeveynler, başka bir şey yapamasalar bile, konuşkan bir aile ortamı oluşturmayı öğrenmelidirler. Diğer bir neden de, daha çok konuştuğumuzda, farklı şekillerde konuşma ve daha çok olumlu ifade kullanma eğiliminde olmamızdır. Tüm ebeveynler, günlük rutini hızlı ve verimli bir şekilde geçiştirmek için basit ifadeler kullanırlar: “Hadi Charlie, dişlerini fırçalayıp doğru yatağa!”
Fakat daha çok konuştuğunuzda, her şey daha olumlu, zengin ve teşvik edici hale gelir:
“Hadi o dişler fırçalansın Charlie. Yukarı, aşağı, daire çizerek. Temizlendiler mi? Bir bakalım. Muhteşem! Gayet parlak ve ışıl ışıl. Ne kadar güzel dişlerin var. Şimdi yatağa nasıl gireceksin? Tavşan gibi zıplamaya ne dersin…”
çocuğunuzun, dinlemeye, düşünmeye ve de konuşmaya fırsat bulması için arada duraklamayı unutmayın.
Dr. Suskind’e göre, sözcüklerin ve çocuğun kelime dağarcığının %85’inden fazlası, ebeveynlerinin kelime dağarcığındaki kelimelerden oluşuyor ve bunun yarattığı fark şaşkınlık verici. Daha konuşkan ailelerdeki çocuklar, daha az konuşkan ailelerdekilere göre, ilk dört yıllarında üç kat daha fazla sözcük duyuyorlar. Bu da yaklaşık 30 milyon daha fazla sözcük duymaları demek! Sonuç olarak kelime dağarcıkları on misli artıyor.
Etkileşimin önemi
Etkileşim, yalnızca bir çocuğun işittiği sözcük sayısının ötesinde, beyinde ölçülebilir değişimler yaratır ve okulda kazanacağı okur yazarlık becerilerine zemin hazırlar. Çocuğunuzun sözsüz iletişimine yanıt vermek için zaman ayırmanız, önce anlaşılmaz sözler söylemesini sonra da kendini sesli olarak ifade etmesini teşvik eder. İşte bu değerli etkileşimlere başlamak için bazı fikirler.
- Çocuğunuzun ne yaptığını veya dikkatini neye verdiğini izleyin ve bunun hakkında konuşun. Tenis oynar gibi aranızda paslaşarak serbest bir ritmle sohbeti başlatın. Çocuğunuz henüz konuşmuyorsa bile el kol hareketlerine ve yüz ifadelerine yanıt verebilirsiniz.
“Görüyorum ki ayıcığının botlarını giydirmişsin. Bugün neler yapıyor?” - Neler olduğunu paylaşma ve günlük konuşmalarınızda kullandığınızdan daha fazla sözcük paylaşma fırsatı yaratmak için kitapları ve öyküleri kullanın. Sonuçta beyinler oldukları gibi doğmaz, yetiştirilir. Farklı ve daha ayrıntılı şekillerde farklı şeyler hakkında konuşarak, çocuğunuzun bilişsel gelişimine katkıda bulunmuş olursunuz.
- Birlikte bazı aile fotoğraflarına bakın. Küçüklüğünüzden hikayeler anlatın ve çocuğunuza, belirli olaylara dair neler hatırladığını sorun.
“Tatilde midilliye binmeye gittiğin zamanı hatırlıyor musun?”
“Babaanneni ziyaret ettiğinde en çok ne hoşuna gidiyor?”
İpucu: Ayrıca sohbeti başlatmak için çocuğunuzla tekrar tekrar paylaşabileceğiniz öyküler oluşturmanıza yardımcı olacak, internette bulabileceğiniz bazı harika uygulamalar var.
Etrafınızdaki ortamı seçin
Dinlemek için ideal koşulun sessizlik olduğu bilinen bir gerçektir. Yetişkinler için sessiz bir ortamda dinleyerek zaman geçirmek biraz daha kolaydır. Genç insanlar, özellikle de çocuklar ve genç yetişkinler ise, zamanlarının çoğunu kontrolleri dışında olan arka plan gürültüleriyle veya gürültüde konuşulan durumlarla geçirirler.
Bu konuda nasıl yardımcı olabileceğinizi değerlendirin. Örneğin çocuğunuza kitap okurken müziği kapatın. Veya çamaşır makinenizi gece veya çocuğunuz okuldayken çalışmaya ayarlayın. Böylece akşam yemeğinde sohbet ederken arka plan gürültüsü olmaz.
Gücü elinize alın
Ebeveynler olarak, çocuğunuza işitme erişimi sağlamak için gerekli adımı zaten attınız. Ayrıca, işitme cihazını takmasını ve mümkün olduğunca çok dinleme ve sohbete katılmasını sağlayarak onun iletişimsel ve bilişsel gelişimine yardımcı olma gücüne de sahipsiniz.
Cochlear™ Nucleus® Smart Uygulaması İşitme Takibi, nasıl ilerlediğinizi izlemenize yardımcı olmak için harika bir araç. Daha fazla konuşmanın gerçekleştiği günlere bakıp kendinize şunu sorun: “Bu farkı yaratacak ne yaptım? Bundan daha fazla yaptığımdan nasıl emin olabilirim? Çocuğumun gün içinde daha fazla konuşma duyması için başka kimi cesaretlendirebilirim?”
Cochlear Nucleus Smart Uygulaması hakkında daha fazla
Cochlear Nucleus Smart Uygulaması İşitme Takibi hakkında daha fazla
Dr Dana Suskind’in ebeveyn konuşmasının gücü hakkındaki konuşmasını dinleyin:
