Güney Pasifik’teki bir aile tatilinde, Felix hayatını değiştiren bir enstrümanla karşılaştı.
“Fiji tatilinde basit bir ukulele Felix’in dikkatini çekti ve gitara başlaması için ona ilham verdi” diyor Felix’in annesi Jo. “O gezi boyunca Felix’e aldığı ukuleleyi babası da herkese çaldı. Bunu yaparken hem babası hem de birkaç akor öğrenen Felix, birlikte çok eğlendiler.”
Üç yıl önce gerçekleşen bu durum, şu an 10 yaşında olan Felix için müzik tutkusunun başlangıcı oldu. Elektrogitar ve akustik gitar çalıyor, kendi şarkılarını yazıyor ve babasıyla düzenli olarak doğaçlama yapmayı seviyor. Artık müzik Felix’in hayatında daha büyük bir rol oynuyor.
Araştırmalar, koklear implantları olan çocukların işitme ve konuşmayı algılama açısından müzik etkinliklerinden fayda sağlayabileceğini göstermektedir¹.
Araştırmalarda; şarkı söylemek, dans etmek ve enstrüman çalmak gibi çeşitli aktivitelerin faydalı olduğu belirtilmektedir.
Jo, müzik etkinlikleri bilateral Cochlear™ Nucleus® 7 Ses İşlemcileri olan Felix’in dil becerilerini geliştirmesine yardımcı olduğu için çok mutlu. “Bence ona konsantre olma ve eğlenceli bir şekilde işitmeye odaklanma imkanı sağladı. Bir müzik parçasındaki melodiyi duymak veya bir şarkıdaki sözleri işitmek için odaklanmayı öğrendi” diyor.
Araştırmalara göre, müzik etkinlikleri ses perdesi ve ritimden zevk alma becerisini iyileştirmektedir ve bu durum, konuşulan dili anlama ve geliştirmenin ilk önemli adımıdır¹.
Uluslararası alanda tanınan Hearing Research dergisinde yayınlanan bir inceleme makalesinin yazarları,yapılan bir araştırmada şu sonuca varmışlardır; “mevcut kanıtlar; işitme engelli ve/veya koklear implantlı çocuk ve ergenlerin konuşma ve dil gelişimleri konusunda müziğin etkisinin çok büyük olduğunu gösteriyor. Bunun için rehabilitasyon öğretmenlerini, müzik terapistlerini, müzik öğretmenlerini bu konuda teşvik etmek gerekiyor.”¹
Müziğe başlamanıza yardımcı olacak bazı ipuçları:
1. Mümkün olduğu kadar erken başlayın
Çocuklar, koklear implant ameliyatından önce de müzik etkinliklerinden fayda sağlayabilirler; beyin dört yaşından önce en iyi şekilde adapte olduğundan, müzik etkinliklerine ne kadar erken başlanırsa o kadar iyidir.
“Çevremizde hep müzik vardı. Felix’in implantlarından ve duyamadığını öğrenmeden önce bile, onu müzik titreşimlerinin yakınına koyardık” diyor Jo. “Onu göğsüme yatırıp ninniler söylerdim veya piyano çalarken onu piyanonun üzerine yatırırdık.”
2. Müziğin ritmine ve ses perdesine göre dans edin ve vücut hareketlerini kullanın
Araştırmalar, müzikle dans etmenin koklear implantlı çocukların şarkı sözlerini öğrenmesine ve konuşma algısını geliştirmesine yardım ettiğini göstermektedir. Vücut hareketlerinizin müzik tarzını yansıtmasına (hızlı veya yavaş, neşeli veya üzgün) izin vererek, çocuğunuzun ritmi ve müzik temposunu öğrenmesini destekleyin. Ses perdesi algısını geliştirmek için el veya vücut hareketlerinizin ses perdesine uygun olmasına dikkat edin. Bu, dil öğrenimi için önemlidir.
3. Şarkı söyleme şeklinizi ana enstrümanınız olarak kullanın
Hearing Research yazarları, bunun konuşma algısını ve dil becerilerini geliştirmeye yardımcı olabileceğini belirtmektedirler.
4. Birkaç enstrüman kullanın
Hearing Research incelemesinde bir enstrüman çalmanın yalnızca dinlemekten daha etkili olabileceği öne sürülmektedir; dolayısıyla çocuğunuzun farklı enstrümanları denemesine izin verin.
“Felix küçükken her zaman perküsyon oyuncaklarımız vardı. Basit küçük kemanlar, kayıt cihazları, üçgen ziller ve ksilofonlar satın aldık” diyor Jo.
5. Aynı şarkıları tekrar tekrar söyleyin ve çalın
Tekrarlama, sesleri ve sözcüklerin nasıl duyulması gerektiğini hatırlamamıza yardım eder. Tekrarlar sırasında, beyin sesi gitgide daha net üretir. Aynı şarkıları söylemek, çocuğunuzun ezgiyi ve sözcüklerin anlamını kavramasına yardımcı olur.
6. Sırayla yapın
Sırayla söylemeyi kullanabileceğiniz şarkıları kullanın. Şarkının kısa bir bölümünü söyleyin ve şarkıyı kestiğinizde çocuğunuza devam etme fırsatı verin. Bu durum çocuğunuzun dinlemesini, konuşma sesleri üretmesini ve sizin konuşmanızı kendisininkiyle karşılaştırmasını sağlar.
7. Diğer aile üyelerini de dahil edin
Herkesi etkinliğe dahil etmek, bol miktarda tekrarlama, müzik dinleme ve yapma fırsatları sağlayacaktır.
Jo, bu durumun Felix ile babası arasında bağ kurulmasını sağladığını söylüyor. “Müzik, güçlü bir bağ kurmak için harika bir yol. Çoğu günler birlikte pratik yapıyorlar. Babası onunla birlikte gitar çalıyor ve şarkı söylüyor, böylece Felix’e konfor bölgesinin dışına çıkmakta sorun olmadığını gösteriyor.”
8. Hayatı müzikle teşvik edin
“Müzik dinlemek için özel bir nokta oluşturarak, oyunla birleştirdik. Birlikte dans ettik, tavaları birbirine vurduk veya yerde dinlenirken müzik dinledik” diyor Jo.
Basit şekilde başlamayı öneriyor: “Tek enstrüman ile çalınan, basit melodilerden oluşan bebek CD’lerini kullandık. Farklı müziklere uyarlanmış çocuk şarkılarını denedik, ardından güncel müziklere geçtik.”
___
Referans:
1. Torppa R, Huotilainen M. Why and how music can be used to rehabilitate and develop speech and language skills in hearing-impaired children. Hearing Research 2019; 380: 108-122.
